Echte mannen bakken brood

En vrouwen natuurlijk ook. Maar dit rijmt beter met het gezegde “Echte mannen drinken bier”. En die link met bier is nodig, want ik heb het hier over een vrij eenvoudig recept voor oh zo lekker bierbrood. Op de Romeinse toer, al was bier meer een Germaans en Keltisch ding.

Romeinen waren namelijk meer van de wijn. Ze leerden pas bier kennen toen ze in onze contreien settelden. Tacitus, onder ander een Romeins historicus, schreef omstreeks het jaar 98 Germania, waarin hij het volgende zei over Bier: “Potui umor ex hordeo aut frumento, in quandam similitudinem vini corruptus”, wat zoveel betekent als “Ze hebben een drank gemaakt van gerst of andere tarwe, welke vergist wordt tot een zekere gelijkenis met wijn.” Heeft verder weinig met het recept te maken, maar leek me een interessant weetje.

Dan nu naar het brood, in dit geval bier- of bostelbrood. Maar ook zonder bier en/of bostel is een heel smakelijk zelfgebakken brood maken. Allereerst:

De ingrediënten:

  • 400 gram bloem 1
  • 100 gram bostel 2
  • halve tot hele theelepel zout
  • 1 fles bier van 33 cl. 3
  • 1 theelepel droge gist 4
  • Beetje water indien nodig

Verder:

  • Een zeef, of niet…
  • Grote kom
  • Ovenbestendige pan
  • Een oven
  • Een schoon werkblad
  • Keukenmixer met kneedhaken, voor het gemak
  • Theedoek
  • Extra biertje voor de gezelligheid

Het deeg

Als alles in huis is, wacht dan niet langer en ontkurk de extra fles en geniet er van. Pak de zeef, hou deze boven de kom en zeef de bloem. Of niet, maar met zeven worden de klontjes en eventuele schilletjes uit de bloem gehaald. Hierna mag het bostel, gist en zout er bij.

Tot slot mag het andere bier over het geheel gegoten worden en mag de keukenmixer lekker lang aan de slag tot het deeg plakkerig is. Indien te droog mag er wat water bij, indien te nat wat extra bloem. Doe de theedoek over de kom, of folie, en laat het ergens op kamertemperatuur een uur of twaalf staan. Ik begin meestal ‘s avonds en ga de ochtend erop verder, maar naast de kom blijven zitten en zachtjes liedjes zingen mag natuurlijk ook.

Bestrooi het werkblad met bloem en haal na twaalf uur rustig rijzen het deeg uit de kom, vouw het een paar keer en maak er een bol van. Laat het nu nog een uur of twee rijzen onder een theedoek.

Het bakken

Nu even terug naar de Romeinen, die rare jongens van weleer… De manier van bakken is gebaseerd op de ‘Römertopf’ of ‘Romeinse pot’ 5: een kookpot van klei met deksel om allerhande eten in te bakken. Mocht deze in huis zijn, leef je uit. Zo niet dan volstaat een gewone ovenbestendige pan met deksel ook, bijvoorbeeld een gietijzeren braadpan.

Awel, een half uurtje voordat de het deeg klaar is met rijzen mag de oven voorverwarmd worden op 250 ˚C met pan en deksel erin.

Als het deeg genoeg gerezen heeft, haal de hete pan uit de oven, deksel eraf, wat bloem op de bodem, deeg onder de theedoek en als een mooi bolleke in de pan. Kerf er met een mes nog een mooie streep of kruis in. Deksel er terug op en 25 minuten in de oven, nog altijd op 250 ˚C. Haal dan de deksel eraf en bak het brood nog 20 tot 25 minuten af. Hoe op het eind een oogje in het zeil, zwarte korst is niet zo heel lekker.

Het resultaat

Haal de pan uit de oven, het brood uit de pan en laat het afkoelen, het liefst op een rek. En dan…: Bon apetite! Het combineert uitstekend met een bierproeverij en stinkende kaas. Of soep. Of gewoon met wat gezouten roomboter en een plakje kaas.


  1. Bloem komt in vele varianten met aardig wat verschillen in smaak, zoals te lezen is op deze site.. Ik ga meestal voor Biologische Volkorenbloem van onze supermarkt om de hoek, om een enigszins consistente smaak te krijgen. Ga in ieder geval NIET voor maisbloem, da’s glutenvrij en een vak apart… ↩︎

  2. Bostel is een overblijfsel van het bierbrouwproces, van wat voor het brouwen nog mout was. Tegenwoordig gaat bostel vaak naar varkensboeren of champignonkwekerijen, maar nog altijd wordt het net als vroeger brood mee gebakken. Het geeft het brood iets om op te kauwen alsook een moutige smaak en geur. Variëren in hoeveelheid mag uiteraard, maar overdrijf niet, tenzij je graag gespierde kaken wil. Bostel is te halen bij een brouwerij, maar als alternatief kunnen andere granen gebruikt worden zoals rogge, haver of gerst, als wordt de smaak dan iets anders. ↩︎

  3. Met bier en diens smaak kan je zo veel mogelijk experimenteren als je maar wil. Pak een Stout voor donker brood, een IPA voor fris, hoppig brood of een Westmalle Tripel voor een moutiger bite. En bier dat hergist op fles komt het rijzen ten goede. ↩︎

  4. Je kan ook natte gist gebruiken, rijst het iets sneller. Maar sneller is bij brood niet echt beter. Mocht er meer haast hebben, probeer dan zelfrijzend bakmeel, maar daar heb ik verder geen ervaring mee. ↩︎

  5. disclaimer: ik heb geen bewijs gevonden dat Romeinen ook daadwerkelijk zoiets als een ‘Römertopf’ gebruikten… ↩︎